Vùng trồng actiso TraphacoSapa

Thị xã Sa Pa (Lào Cai) là một trong những vùng trọng điểm trồng cây actiso tại Việt Nam. Công ty TraphacoSapa đã đầu tư xây dựng và mở rộng vùng canh tác actiso lên khoảng 70 ha (tập trung ở Sa Pa và Bắc Hà), đem lại sản lượng khoảng 2.000 tấn lá tươi mỗi năm. Khu vực này nằm ở cao nguyên Lào Cai với độ cao trung bình ~1.500–1.600 m, khí hậu mát mẻ, lượng mưa lớn (1.800–2.000 mm/năm), rất phù hợp cho cây actiso phát triển. TraphacoSapa quản lý canh tác theo tiêu chuẩn GACP-WHO, đảm bảo quy trình sản xuất khép kín và chất lượng nguồn nguyên liệu sạch, an toàn, bền vững.

Điều kiện tự nhiên tại Sapa

Sa Pa có địa hình chủ yếu là núi cao, với các nhóm đất dốc và đất feralit đỏ vàng giàu mùn. Thổ nhưỡng Sa Pa được khảo sát cho thấy đất feralit đỏ vàng ở độ cao 700–1.700 m chiếm hơn 65% diện tích, có tầng đất dày (~70–100 cm), rất thích hợp trồng cây dược liệu như actiso. Khí hậu vùng này chia hai mùa rõ rệt (mùa mưa tháng 4–9, mùa khô tháng 10–3), nhiệt độ trung bình vùng cao chỉ khoảng 15–20°C và độ ẩm cao.

Báo Lào Cai cũng ghi nhận rằng cây actiso “rất phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng ở Sa Pa” và người dân chỉ cần chăm sóc ở mức trung bình thì cây vẫn phát triển tốt. Có thể nói, khí hậu ôn đới và đất đai giàu mùn tại Sa Pa tạo điều kiện lý tưởng giúp actiso phát triển mạnh mẽ mà không cần quá nhiều phân bón hay thuốc bảo vệ thực vật.

Mô hình sản xuất và chuẩn GACP-WHO

TraphacoSapa đã xây dựng mô hình sản xuất actiso khép kín, liên kết bền vững với nông dân địa phương. Trước năm 2010, diện tích actiso tại Sa Pa chỉ khoảng 10 ha, nhưng nhờ chính sách hỗ trợ và đầu tư của công ty, diện tích đã tăng lên 70 ha trong những năm gần đây. Toàn bộ vùng nguyên liệu được quản lý theo tiêu chuẩn GACP-WHO: kiểm soát nghiêm ngặt các khâu phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và xét nghiệm hàm lượng hoạt chất trong lá actiso. TraphacoSapa hỗ trợ nông dân về giống, kỹ thuật canh tác và tập huấn thực hành ngay tại ruộng trồng. Đồng thời, công ty cam kết bao tiêu toàn bộ lá actiso tươi với giá 2.200–2.300 đồng/kg (cao hơn 30% so với thị trường), giúp nông dân an tâm sản xuất.

• Diện tích và sản lượng tăng trưởng: Từ 10 ha (năm 2010) lên 70 ha (nay), sản lượng tăng từ 100 tấn lên gần 2.000 tấn lá tươi mỗi năm.

• Tiêu chuẩn quốc tế: Vùng trồng đạt chứng nhận GACP-WHO; TraphacoSapa còn có nhà máy đạt chuẩn GMP-WHO để sơ chế thảo dược.

• Liên kết nông hộ: Kết nối hơn 300 hộ dân tộc thiểu số tại Sa Pa, cung cấp giống, đào tạo và mua sản phẩm với giá ổn định.

• Giá mua cao: Thu mua >2.500 tấn lá/năm với giá cam kết 2.200–2.300 đ/kg, gấp 3–5 lần thu nhập so với trồng cây lương thực truyền thống.

Vai trò trong bảo tồn và phát triển kinh tế địa phương

Hoạt động trồng actiso tại Sa Pa không chỉ mang lại kinh tế mà còn góp phần bảo tồn dược liệu quý. TraphacoSapa là thành viên của UEBT (Liên minh Thương mại Sinh học Đạo đức), cam kết chia sẻ lợi ích cộng đồng và bảo tồn nguồn gen cây thuốc. Đối với cộng đồng địa phương, actiso đã trở thành cây “đổi đời”: nhiều hộ dân tộc ở Sa Pa nhờ trồng actiso mà thu nhập tăng cao, xây được nhà mới và cải thiện cuộc sống. 

Theo Cafef, actiso Sa Pa chứa hàm lượng hoạt chất cao, mang lại hiệu quả kinh tế lớn, giúp người trồng “thoát nghèo, vươn lên làm giàu”. Nhiều thống kê cho thấy mỗi ha actiso cho thu nhập trên 200 triệu đồng/năm, cao gấp nhiều lần cây lúa truyền thống. Nhờ sự liên kết giữa “4 nhà” (nông dân – Nhà nước – chuyên gia – doanh nghiệp), đầu ra sản phẩm actiso luôn ổn định và người trồng được đảm bảo đầu ra giá tốt. Tổng hợp lại, vùng trồng actiso của TraphacoSapa vừa góp phần phát triển kinh tế địa phương vừa bảo tồn và nâng cao giá trị cây dược liệu Lào Cai.

Định hướng phát triển của thương hiệu Mộc Nam

Thương hiệu Mộc Nam là một trong những đơn vị đi đầu trong sáng tạo sản phẩm thảo dược chất lượng cao. Trước đó, Mộc Nam đã hợp tác với Traphaco CNC để phát triển vùng nguyên liệu hoa cúc vàng đạt chuẩn GACP-WHO và cho ra mắt sản phẩm trà nén hoa cúc nổi tiếng.

Tiếp nối thành công đó, trong tương lai gần Mộc Nam sẽ liên kết với TraphacoSapa để đưa actiso Sapa vào các dòng sản phẩm chăm sóc sức khỏe mới. Sản phẩm của Mộc Nam chú trọng giữ nguyên hàm lượng hoạt chất tự nhiên của actiso Sapa – đặc biệt tốt cho gan và giúp thanh lọc cơ thể – đồng thời ứng dụng công nghệ sản xuất hiện đại đạt chuẩn quốc tế. Sự hợp tác giữa TraphacoSapa và Mộc Nam được kỳ vọng “mở ra một chương mới trong chuỗi giá trị dược liệu Việt”, qua đó đẩy mạnh thương hiệu Mộc Nam và tôn vinh các thảo dược quý của vùng Lào Cai.