Kem chống nắng ảnh hưởng tới rạn san hô và sinh vật biển như thế nào?

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra kem chống nắng ảnh hưởng tới sinh vật biển một cách tiêu cực. Các hóa chất trong kem chống nắng không chỉ bảo vệ da con người mà còn có thể gây hại cho rạn san hô và các sinh vật dưới đại dương. Vậy lựa chọn nào cho chúng ta?

Việt Nam là một đất nước với đường bờ biển dài cùng những bãi biển tuyệt đẹp, cũng nhờ đó mà những hoạt động du lịch biển phát triển đa dạng. Bên cạnh khai thác tài nguyên biển thì việc gìn giữ môi trường để phát triển bền vững là điều không thể bỏ qua, và chúng ta cũng cần nâng cao ý thức từ những hành động nhỏ quen thuộc như chọn kem chống nắng ít ảnh hưởng tới hệ sinh vật biển.

Thành phần kem chống nắng gây hại cho hệ sinh thái biển

Nhiều loại kem chống nắng truyền thống chứa các hoạt chất chống nắng hóa học có thể gây độc hại cho sinh vật biển. Dưới đây là một số thành phần tiêu biểu và tác động của chúng:

• Oxybenzone (Benzophenone-3): Oxybenzone có thể gây rối loạn nội tiết ở sinh vật biển, làm hỏng DNA của san hô non và kích thích quá trình tẩy trắng san hô. Chất này được tìm thấy có liên quan đến việc làm biến dạng ấu trùng san hô và khiến chúng chết ở nồng độ rất thấp. Oxybenzone cũng bị hấp thụ qua da người với tỷ lệ cao, gây lo ngại về an toàn sức khỏe.

• Octinoxate (Ethylhexyl Methoxycinnamate): Octinoxate có thể gây kích ứng và ảnh hưởng nội tiết ở động vật thí nghiệm. Đặc biệt, chất này góp phần làm tẩy trắng san hô và giết chết ấu trùng san hô, khiến rạn san hô suy giảm. Octinoxate cũng được báo cáo là phân hủy thành một số hợp chất độc hại (như benzophenone) trong nước biển, gây rối loạn hormone cho sinh vật.

• Homosalate: Homosalate không ổn định dưới ánh nắng và có thể tích lũy trong cơ thể sinh vật theo thời gian. Chất này được nghi ngờ gây rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của động vật biển. Một nghiên cứu cho thấy Homosalate có thể làm giảm mức hormone ở cá, dẫn đến hậu quả xấu cho sinh sản của chún. Ngoài ra, Homosalate cũng được ghi nhận ảnh hưởng tiêu cực tới hệ sinh thái biển nói chung.

• Octocrylene: Gây lo ngại vì khả năng gây dị ứng da và tác động xấu đến môi trường. Octocrylene có thể tích tụ trong mô sinh vật biển. Chất này bị cho là gây hại cho san hô và các sinh vật biển nhỏ như phù du và tảo. Hơn nữa, Octocrylene có thể phân hủy thành Benzophenone – một hợp chất độc tiềm tàng – làm dấy lên lo ngại về cả sức khỏe con người lẫn môi trường biển.

Kết quả là, khi các hóa chất trên ngấm vào nước biển (từ người bơi lặn hoặc nước thải tắm rửa), chúng có thể đầu độc các rạn san hô. Những thành phần này tích tụ trong mô san hô và sinh vật biển, gây căng thẳng cho chúng. Hậu quả bao gồm san hô bị tẩy trắng (mất màu do tảo cộng sinh chết), ấu trùng san hô bị tiêu diệt hoặc biến dạng, san hô trưởng thành chậm phát triển và dễ mắc bệnh hơn. Không chỉ san hô, các sinh vật khác như tảo biển, trai, sò, nhím biển, cá và thậm chí cá heo cũng chịu ảnh hưởng

Một số bãi biểm cấm kem chống nắng độc hại để bảo vệ san hô

Trước thực trạng đáng báo động, nhiều điểm du lịch biển đã đưa ra chính sách hạn chế hoặc cấm sử dụng kem chống nắng chứa hóa chất độc hại nhằm cứu các rạn san hô:

• Thái Lan: Từ ngày 4/8/2021, Thái Lan ban hành lệnh cấm du khách sử dụng mọi loại kem chống nắng chứa Oxybenzone, Octinoxate, 4-Methylbenzylidene Camphor (4-MBC) hoặc Butylparaben trong phạm vi các vườn quốc gia biển.

• Năm 2018, quốc đảo láng giềng Palau (thuộc Thái Bình Dương, gần Philippines) đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấm kem chống nắng độc hại để bảo vệ san hô.

• Indonesia: Là quốc gia có nhiều rạn san hô lớn (như Bali, vườn quốc gia Komodo, Raja Ampat), Indonesia cũng đứng trước nguy cơ mai một san hô do du lịch. Hiện Indonesia chưa có lệnh cấm chính thức, nhưng một số khu du lịch và trung tâm lặn biển đã khuyến cáo du khách sử dụng kem chống nắng không chứa Oxybenzone, Octinoxate.

Xu hướng kem chống nắng thế hệ mới thân thiện với môi trường

Trước những cảnh báo về kem chống nắng hóa học cũ, các hãng mỹ phẩm đã nghiên cứu và cho ra đời kem chống nắng thế hệ mới với màng lọc an toàn hơn cho con người và môi trường. Một số màng lọc chống nắng thế hệ mới tiêu biểu gồm:

• Tinosorb S (Bis-Ethylhexyloxyphenol Methoxyphenyl Triazine): màng lọc UV quang phổ rộng (bảo vệ cả UVA và UVB). Tinosorb S có độ ổn định cao dưới ánh nắng, phân tử lớn nên ít thẩm thấu vào da, giảm nguy cơ kích ứng. Đặc biệt, chất này được đánh giá an toàn cho san hô, chưa có bằng chứng gây hại cho hệ sinh thái biển. Tinosorb S đã được phê duyệt dùng ở châu Âu, Úc, Nhật Bản... và ngày càng phổ biến trong kem chống nắng cao cấp.

• Uvinul A Plus (Diethylamino Hydroxybenzoyl Hexyl Benzoate): màng lọc UVA thế hệ mới, rất bền vững và hiệu quả trong việc chặn tia UVA bước sóng dài – nguyên nhân gây lão hóa da. Uvinul A Plus có tỷ lệ thẩm thấu qua da thấp, không gây rối loạn nội tiết. Quan trọng hơn, đây là hoạt chất thân thiện với môi trường, không nằm trong danh sách cấm của các quốc gia bảo vệ san hô. Nó giúp bổ sung khả năng bảo vệ UVA cho kem chống nắng mà không làm hại đại dương.

• Uvinul T150 (Ethylhexyl Triazone): màng lọc UVB mạnh mẽ, rất ổn định dưới ánh sáng. Uvinul T150 có hiệu suất hấp thụ UVB cao, giúp kem chống nắng đạt SPF cao mà không cần nồng độ quá lớn. Hoạt chất này cũng chưa được ghi nhận gây ảnh hưởng xấu đến san hô hay sức khỏe con người, và được phép sử dụng rộng rãi ở châu Âu, châu Á. 

• Ngoài ra kem chống nắng thế hệ mới còn được ứng dụng các công nghệ như bọc 2 lớp - capsule double layer cho màng lọc UV nhờ đó giảm tác động hấp thu lên da và giảm tác động xấu cho môi trường.

Lựa chọn kem chống nắng an toàn cho da thân thiện với môi trường

Kem chống nắng Mộc Nam – chú trọng thành phần thiên nhiên và an toàn cho môi trường. sử dụng các chiết xuất thảo dược quý như nấm Linh Chi, Actiso, dầu cám gạo, lô hội (nha đam), hoa cúc, hoa sơn trà... Những thành phần này giàu chất chống oxy hóa và vitamin, giúp nuôi dưỡng da, chống lão hóa trong khi bảo vệ da khỏi UV.

Đặc biệt, sản phẩm không chứa Oxybenzone, Octinoxate hay các hóa chất gây hại rạn san hô, lại áp dụng công nghệ capsule double layer, nên bạn có thể yên tâm sử dụng khi đi biển. Việc lựa chọn các kem chống nắng an toàn như Mộc Nam vừa giúp bạn bảo vệ làn da khỏe mạnh, vừa là hành động thiết thực để góp phần bảo vệ hệ sinh thái biển.

Nguồn tham khảo:

National Oceanic and Atmospheric Administration (2022). “Skincare Chemicals and Coral Reefs.” NOAA News.
Smithsonian Institution (2022). “The Truth About Corals and Sunscreen.” Ocean Portal, Smithsonian Ocean.
Tuổi Trẻ Online (2021). “Thái Lan cấm sử dụng kem chống nắng gây hại cho san hô.” (Nguồn: TTXVN).
VnExpress (2018). “Quốc gia đầu tiên cấm sử dụng kem chống nắng để bảo vệ san hô.”
The Guardian (2018). “Pacific island to introduce world-first 'reef-toxic' sunscreen ban (Palau).”